Tôi không giỏi các môn thể thao lẫn chơi game. Tôi không biết nhiều về thể thao, cũng không biết nhiều về game. Những khoảng thời gian công việc áp lực nhiều, tôi tải Line98, chơi vài ngày, có khi vài tuần, rồi lại xoá. Game này do cô giáo dạy Vật Lý kiêm chủ nhiệm lớp 10 của tôi chỉ. Hồi đó tôi thích cô lắm, nên mọi lời cô nói tôi đều ghi nhớ. Cô thích Conan, tôi cũng đọc và thích đến giờ. Cô thích Line98, tôi cũng chỉ chơi mỗi trò này.
Dạo gần đây tôi lại tải game này về chơi lại. Hồi xưa chỉ chơi một cách quán tính, giờ thì có sự tập trung nhiều hơn, tôi lại hay à ồ một vài khoảnh khắc và chợt nhận ra tại sao mình thích chiếc game này mà không phải cái khác. Nó có rất nhiều tương đồng với công việc kinh doanh của tôi, và cũng chính vì tôi đang gặp nhiều bài toán đau đầu, trong một bối cảnh kinh tế sẽ biến động nhiều trong 5 năm tiếp theo, tôi lại càng dễ dàng nhận ra những bài học chứa đựng trong Line98.
Đề bài của Line98 không thể đơn giản hơn: cố gắng đạt nhiều điểm nhất có thể bằng cách tạo ra càng nhiều đường thẳng với tối thiểu 5 quả bóng cùng màu. Trên bảng có tổng cộng 81 ô và bạn sẽ thua khi các ô full các quả bóng màu nhưng không tạo thành đường thẳng nào với 5 ô liên tiếp.
Trong kinh doanh, mục tiêu và sứ mệnh của doanh nghiệp càng đơn giản và rõ ràng thì càng có chiến lược đúng đắn để đạt được. Khác với game, doanh nghiệp sẽ có thể thay đổi mục tiêu cho phù hợp với bối cảnh mới hoặc sau khi đã đạt được mục tiêu cũ. Nhưng tại một thời điểm thì chỉ nên tập trung vào một mục tiêu nhất định.
Line98 được lập trình để mỗi khi bạn di chuyển 1 quả bóng thì sẽ có 3 quả bóng khác xuất hiện tại các vị trí chúng đã được đặt vào trước. Vì thế mà đôi khi bạn sẽ có thể sắp xếp vị trí mới của quả bóng để tối ưu được đường thẳng với 5 quả bóng tốt hơn. Bạn có thể xem đây là vấn đề hoặc cơ hội tuỳ vào khả năng của bạn.
Trong kinh doanh cũng tương tự, vấn đề của người này có thể là cơ hội của người khác. Khi trong tay bạn càng có nhiều tài nguyên và một đội ngũ nhanh nhạy thì khả năng bạn nhìn thấy và nắm bắt các cơ hội sẽ nhiều hơn.
Mỗi khi vấn đề xuất hiện, quán tính đầu tiên của chúng ta là làm xử lý chúng, đôi khi chính những thứ này làm chúng ta rời mắt khỏi mục tiêu và sẽ huỷ hoại cả ván game. Làm kinh doanh thì bạn lại càng dễ bị cuốn vào vòng xoáy:
– Bán hàng tốt, dòng tiền tốt thì lại bị bầm dập ở khâu vận hành. Đơn hàng ùn ứ, trễ nãi, output không đủ khiến khách hàng hài lòng.
– Tối ưu vận hành và nhân sự, chăm sóc khách hàng tốt nhưng không quản lý được dòng tiền, hay dùng giảm giá chiết khấu hay chính sách công nợ bừa bãi, dẫn đến thiếu hụt máu (dòng tiền).
– Tối ưu chi phí, tối ưu vận hành nhưng đội ngũ bán hàng yếu kém dẫn đến doanh thu thấp, khó mở rộng.
Vậy, vấn đề có thể luôn xuất hiện, nhưng nếu bạn biết trước bạn phải giữ điều gì là quan trọng nhất và phải cầm một cái cán với 3 hoặc 6 gạch đầu dòng đều phải ngang bằng, không cho cái nào xuống quá thấp thì bạn sẽ biết cách để đặt thời gian và trọng tâm tâm trí của mình vào đâu.
Trong Line98, có 81 ô và 3 bóng màu luôn sẽ xuất hiện đâu đó. Khi bạn di chuyển một bước có nghĩa là bạn sẽ có thể bị 3 bóng màu này che mất chỗ cần xếp vào ở bước tiếp theo hoặc bạn có thể tận dụng chúng cho một hàng khác. Để làm được điều này thì bạn phải quan sát nhiều hơn. Tuy chỉ có 81 ô nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng quan sát được hết và nhiều bóng màu sẽ nổi lên ở những nơi bất lợi cho chúng ta nhiều hơn là có lợi. Có khi bạn sẽ phải buộc di chuyển bóng màu ra khỏi hàng đã lên kế hoạch chỉ để 2-3 nước tiếp theo chúng ta có 4-5 hàng bóng màu biến mất cùng lúc.
Trong kinh doanh cũng vậy, và cái chúng ta phải quan sát rộng hơn so với 81 ô rất nhiều. Chúng ta phải quan sát bên trong và bên ngoài. Làm thế nào mà mọi điều kiện bên trong và mọi yếu tố bên ngoài luôn biến động và có thể là nhiều điểm khó lường nhưng chúng ta vẫn phải lái con thuyền mình tiến gần hơn với đích đến mà mình đã định ra?
Bên trong, chúng ta phải xem xét từng dây chuyền quy trình, từng vị trí nhân sự, từng sản phẩm / dịch vụ, từng cách bán hàng và chiến lược marketing. Chúng ta phải tối ưu dòng tiền, tối ưu giá vốn hàng bán, tối ưu tồn kho, …
Bên ngoài, chúng ta phải quan sát biến động kinh tế, các điều luật, sự chuyển dịch các ngành, nhu cầu thị trường, hành vi người mua hàng, các chính sách của nhà nước, các công nghệ mới, …
Chúng ta phải quan sát và xâu chuỗi nhiều hơn, để các ô bóng màu xuất hiện mới sẽ vô tình hoặc hữu ý trở thành điểm có lợi cho chúng ta. Bằng ngược lại, doanh nghiệp rất khó phát triển, và luôn chật vật với các vấn đề.
Nhưng trọng tâm của quan sát không phải để chúng ta chỉ nhìn thấy, mà là quan sát để phối hợp và thực hiện hoá mục tiêu.
Khi bạn xây dựng các đường thẳng và chừa các chỗ trống, đôi khi ô bóng màu trùng với cái bạn đang xây sẽ hiện lên đúng vị trí bạn cần. Nhưng để ăn được điểm thì bạn phải xây dựng tối thiểu 4 quả bóng trên cùng 1 đường thẳng rồi. Cơ hội chỉ phát huy khi bạn có nền tảng và có sự chuẩn bị. Nếu không có 4 quả bóng trước đó thì quả bóng màu tiếp theo xuất hiện vẫn không giúp bạn có được điểm và nó chỉ như vô tình trở thành cơ hội nhưng bạn không đón nhận được.
Để nhận biết đó là cơ hội và có thể chớp lấy cơ hội, điều bạn cần làm là xây dựng một nền tảng vững vàng và sẵn sàng đón nhận cơ hội. Nếu bạn muốn hợp tác với một đơn vị đầu ngành, bạn phải có năng lực trước đã. Và bạn phải chứng minh thông qua việc bạn đã cung cấp dịch vụ cho các đơn vị đầu một ngành khác hoặc đơn vị top 5 trong ngành đó trước khi làm việc với đơn vị top 1 đó. Nếu không có sự chuẩn bị, một người bạn giới thiệu cho bạn về cơ hội bạn có thể thắng 75% khi tham gia pitching cho đơn vị A (mà họ quen) thì bạn cũng không thể thắng vì bạn thực sự chưa có bệ đỡ nào cho hạng mục đó cả.
Để đi từ điểm A đến D, bạn phải đi qua B và C. Khi đi qua B, chất của bạn đủ để đạt, nhưng nếu bạn cũng chỉ có hành trang bấy nhiêu đó, bạn không thể đến C chứ không bàn đến D.
Chất phải thay đổi, về năng lực, về nhân sự, về nguồn lực,…
Sẽ có rất nhiều ô màu chắn ngang cái con đường bạn muốn xây, bạn cần phải di dời chúng để có đường đi tiếp. Khi di dời, bạn cũng phải cân nhắc yếu tố để quả bóng đó hữu ích, ví dụ bạn có thể đưa chúng đến hàng của các ô cùng màu với chúng. Việc di dời đôi khi là phải phá 1 đường bạn đã tạo để bạn có thể tạo thêm nhiều đường nữa trong một không gian giới hạn.
Trong kinh doanh, việc thay đổi cũng là điều thường xuyên phải làm nếu bạn muốn đạt được mục tiêu. Bạn phải di dời mức độ ưu tiên của các nhóm công việc, bạn phải thay đổi scope công việc cho các nhân sự, thậm chí bạn phải đặt những khía cạnh khác trong cuộc sống thấp hơn ở một số giai đoạn để ưu tiên cho cái bạn cần phải làm nhất.
Khi bạn dọn dẹp trống trải các ô rồi thì 3 quả bóng mới cũng sẽ lại xuất hiện ở các vị trí bất kỳ. Có nghĩa là nếu bạn không tiếp tục sắp xếp trước các bóng màu thì chỉ sau 2-3 sự xuất hiện nữa thì bàn của bạn lại đầy và lúc này thì sự di chuyển của bạn sẽ khó khăn hơn.
Làm kinh doanh, không bao giờ cho phép bạn nghỉ ngơi quá lâu, đặc biệt là sau khi bạn đạt một cột mốc mới. Trong thời gian rảnh rỗi, bạn cũng phải luôn nâng cấp mình và phải luôn suy nghĩ những chiến lược tiếp theo.
Trong Line98, khi bạn đi một nước thì nó đã ảnh hưởng đến cả ván game rồi. Và chỉ cần đi sơ xẩy 2 – 3 bước thì xác định ván game đã có thể đi tong rồi. Tức sự ảnh hưởng của mỗi nước đi sẽ được nhìn thấy rất nhanh.
Trong kinh doanh, trò chơi của các cá nhân, các tổ chức tự tạo ra cho riêng mình nhưng lại chơi với nhau (với các doanh nghiệp khác và các yếu tố kinh tế, nhà nước khác). Tưởng là mình có toàn quyền quyết định nhưng mỗi bước đi của mình đều ảnh hưởng ngay hoặc sau đó với vận mệnh doanh nghiệp của mình. Có thể chúng sẽ đến lâu hơn nhưng cuối cùng chúng sẽ đến. Nếu các doanh chủ không tỉnh táo trước các quyết định của mình thì sớm muộn chúng cũng sẽ trở thành vấn đề trong tương lai.
Vẫn còn nhiều bài học ở trong Line98 lắm, tôi sẽ update thêm khi tôi thực sự nhận ra điều gì đó.
Copyright 2024 © Kiều Hải Yến
